Uwaga! Przedstawiony tu materiał może być traktowany jako pomocniczy dla
instruktorów i kandydatów na instruktorów survivalu, ale kurs instruktora
survivalu nieco odbiega programem od zawartej tu treści.
Orientacja w terenie - fragment z terenoznastwa
Instruktor survivalu to ktoś, kto dobrze zna się na sztuce przetrwania i
potrafi dobrze orientować się w terenie. Dlatego jednym z przedmiotów,
jakiego uczy się na kursie instruktorów survivalu, jest terenoznawstwo.
Przez terenoznawstwo rozumie się umiejętność prowadzenia obserwacji terenu i
ocena odległości w terenie w toku ciągle zmieniającej się sytuacji np. w
czasie jazdy rowerem, samochodem, pociągiem ale też w sytuacjach statycznej
obserwacji. Instruktor survivalu musi mieć konkretną wiedzę z zakresu
survivalu, w tym też z terenoznastwa. Na kursie instruktora survivalu uczy
się więc uważnej obserwacji terenu. By dokonać prawidłowego rozpoznania
należy najpierw wybrać odpowiednie miejsce do obserwacji teremu. Instruktor
survivalu musi tak wybierać miejsce do obserwacji, aby starzało ono
możliwość wglądu i kontroli wzrokowej całej potrzebnej przestrzeni na
określoną głębokość. Instruktor survivalu wybierze takie miejsce w miarę
możliwości na wzniesieniu lub wyższych obiektach terenowych. Może to być np.
dach, drzewo, wieża itp.
W zależności od potrzeb, warunków i możliwości obserwację można prowadzić w
postawie stojącej i leżącej. W życiu mogą zaistnieć sytuacje wymagające
ukrycia się, zamaskowania np. przed tym, kogo obserwujemy lub kogo chcemy
wykryć.
Obserwację w terenie prowadzi się najczęściej oczami. W niektórych
przypadkach można prowadzić taką obserwację za pomocą odpowiednich środków
optycznych, z których najbardziej popularną i dostępną będzie lornetka.
Obszar do obserwacji nazywa się w wojsku przedpolem, a przedpole można
podzielić na sektory, dzięki czemu obserwacja będzie łatwiejsza. Sektory
można też przydzielić do obserwacji różnym osobom.
Przedpole obserwuje się dwoma podstawowymi sposobami;
Pierwszy polega na obserwowaniu przedpola od siebie w głąb, stale penetrując
teren ze strony prawej ku lewej.
Drugi polega na uwzględnieniu podziału na trzy poprzeczne pasy: bliższy,
środkowy i dalszy. W pasach tych prowadzimy obserwację w ten sposób, że
jeżeli w pierwszym prowadzimy obserwację od strony lewej do prawej, to w
środkowym od prawej do lewej, a w kolejnym od lewej do prawej.
Cel prowadzenia obserwacji może być różny. Najczęściej jest to wykrycie
tego, co dzieje się na danym obszarze lub jak dany obszar wygląda.
W procesie obserwacji terenu niezwykle ważny jest pomiar odległości.
Najprostszym i najszybszym sposobem na pomiar odległości jest pomiar
odległości "na oko".
Dokładność pomiaru "na oko" nie jest duża i zależy w dużej mierze od
doświadczenia mierzącego. Niemniej jednak są takie czynniki, które w sposób
zasadniczy wpływają na ocenę takiej odległości:
1. Kolor przedmiotu i tło, na którym się on znajduje. Przedmioty w jasnym i
jaskrawym kolorze wydają się bliższe niż przedmioty w kolorze ciemnym, nawet
jeśli występują na tym samym tle. Tło jednokolorowe skraca odległość.
2. Przejrzystość atmosfery i oświetlenie. W dzień pogodny i słoneczny
przedmioty wydają sie bliższe niż w dzień pochmurny, podczas deszczu lub o
zmroku. W nocy, przy sztucznym oświetleniu, przedmioty wydają się mniejsze,
a tym samym odleglejsze.
3. Ukształtowanie terenu. Teren równinny, a także wąwozy czy doliny
przebiegające w poprzek ocenianej odległości pozornie ją zmniejszają.
Odległości oceniana w stosunku do przedmiotów położonych za szeroką
przeszkodą wodną wydają się krótsze.
4. Wysokość, z jakiej dokonuje się obserwacji terenu. Patrząc z większej
wysokości przedmioty wydają się dalej położone, a przy patrzeniu z mniejszej
wysokości - bliżej.
Dokładność takich pomiarów można korygować np. wyznaczając kilka osób do ich
dokonania, a następnie przeprowadzając porównanie i analizę ich wyników.